De zoektocht naar grond – een interview met Anne Bruin van Herenboeren Nederland

Als bestuur van Herenboeren Nijmegen hebben we regelmatig contact met de mensen van Herenboeren Nederland. We maken gebruik van de daar aanwezige kennis en ervaring en stemmen zaken met hen af. Anne Bruin werkt als “Procesregisseur boerderijen” bij Herenboeren Nederland en is één van onze contactpersonen. Kartrekker / bestuurslid Anita interviewde haar voor een kijkje achter de schermen.

Anne, vertel eens; “Procesregisseur boerderijen” wat betekent dat? 

Ik houd me bezig met het begeleiden van de verschillende herenboerderijen in oprichting. Denk daarbij aan de verschillende fases: van het meedenken in de  zoektocht naar een geschikte locatie, het verkrijgen van vergunningen, de werving en selectie van een boer tot het netjes inrichten van de agrarische bedrijfsadministratie. Daarbij verwerken we de kennis die we hebben opgedaan bij de start van eerdere boerderijen in factsheets zodat nieuwe initiatieven daar gebruik van kunnen maken. 

Wat is je achtergrond? 

Ik ben opgeleid als stedenbouwkundige en heb een achtergrond in gebiedsontwikkeling. Ik ben breed geïnteresseerd en graag creatief bezig binnen projecten met een duurzame inslag. Bij herenboerderij ‘De Vlinderstrik’ in Rotterdam ben ik vrijwilliger én, natuurlijk, herenboerin.

Hoe bemiddelt Herenboeren Nederland bij de zoektocht naar grond?

Dat begeleidingsproces wisselt per locatie. Er is een aantal zaken dat we bekijken; de afstand tot potentiële leden en het bestemmingsplan. Via online platforms is veel informatie te vinden over het type bodem van een potentiële locatie en ook hoe die de laatste tien jaar gebruikt is. Als een locatie interessant is, wordt de teeltadviseur ingeschakeld om er ook naar te kijken en dan bezoeken we meestal de locatie. Als een grondeigenaar interesse heeft in Herenboeren, bezoeken we vaak samen, dus met de eigenaar, een werkende herenboerderij. 

Daarna praten we verder met de rentmeester. We hebben een samenwerking met een aantal invoelende rentmeesters. Het verpachten of verkopen van grond is namelijk een emotioneel traject voor de eigenaar. Stel je voor dat een boer jarenlang gewerkt heeft op zijn boerderij of de grond heeft geërfd. De boer is verbonden met zijn of haar land en is niet zomaar bereid om grond te verkopen of meerjarig te verpachten. Het invoelen, het bespreken van mogelijke constructies (lees: koop of pacht) en de voorwaarden vragen veel afstemming.

Wat kunnen we vertellen over onze zoektocht naar grond?

Allereerst mag gezegd worden dat bij Herenboeren Nijmegen de zoektocht zeer grondig en gedegen wordt aangepakt door Arianne en Rob. Zij hebben een breed netwerk opgebouwd dat zijn vruchten afwerpt. 

We hebben samen al wat potentiële locaties nader bekeken. Eén voorbeeld van een potentiële locatie betrof een perceel op zware komklei. Die grond heb ik met de teeltadviseur bekeken. De locatie was goed, maar de grondsoort niet. We hebben geadviseerd er niet voor te gaan. Met veel geld, kunst en vliegwerk kun je deze locatie geschikt maken voor het telen van 60 soorten groente en fruit. Echter, wij voorzagen te veel problemen en de bodem zo bewerken past niet bij duurzaam voedsel produceren. 

Waarom adviseren jullie ons om weinig te vertellen aan de leden over de zoektocht naar grond?

Daarvoor zijn verschillende redenen. Ten eerste is er veel druk op de ruimte door schaarste van grond in Nederland. Denk aan woningbouw, uitbaters van energieparken, andere boeren. Daarnaast is het voor een eigenaar een emotioneel traject, zoals ik zojuist al aangaf. Het traject voor de pacht of koop van grond is al ingewikkeld genoeg als je met twee partijen aan tafel zit. Als er meerdere partijen gaan acteren (denk aan pers, bekende boeren, hogere bieders etc.) wordt het nog ingewikkelder. Daarom adviseren wij het klein te houden en dus niet alle informatie te delen. Hoe lastig soms ook. 

Hoe staat de locatie zoektocht er nu voor in Nijmegen?

Grond voor de boerderij gaan we helaas niet vinden op Funda. Er zijn op dit moment drie wel potentiële locaties in beeld. Dit zijn echter langlopende trajecten. Er zal nog wel wat water door de Waal gaan voordat we meer kunnen vertellen.

Tot slot

Een locatie vinden voor een herenboerderij is een eigenaardig proces. Sommige herenboerderijen starten met een locatie en zoeken leden. In Nijmegen is het andersom: er zijn al voldoende aspirant-leden en er is zelfs een wachtlijst! De zoektocht naar grond wordt uitstekend gedaan en toch heeft dat nog geen locatie opgeleverd. Dat voelt soms oneerlijk. 

Terwijl we hierover verder spreken vroegen we ons af hoe de leden hierin staan. Wij zijn op zoek naar input en interactie, dus heb je vragen, laat het ons weten via nijmegen@herenboeren.nl 

Anne, heel hartelijk dank!

(Voor de overige items, zie de nieuwsbrief voor oktober)